1990eko hamarkadan, aurkikuntza hau egin zen: eremu magnetiko alternoen eraginpean, energia-kantitate handia xurgatzen zuten nanopartikula magnetikoek. Aurkikuntza hartatik jaio zen hipertermia magnetikoa, minbiziaren aurkako terapia esperimental berria, non tumoreetan estrategikoki kokatutako nanopartikula magnetikoak bero-iturri bihurtzen diren. Kanpotik aplikatzen zaien eremu magnetiko alternotik energia xurgatu eta bero gisara igortzen dute nanopartikulek, eta tumoreen tenperatura igoarazten.

Garaiok dioenez, hainbat abantaila ditu sistema horrek: "Alde batetik, erabiltzen diren eremu magnetikoak ez dira kaltegarriak gorputzerako, hau da, ez dute berotasunik sortzen eta, horrenbestez, ez diete kalterik eragiten gorputzeko inguru osasuntsuei. Bestalde, estekatzailez inguratu daitezke nanopartikulak. Normalean, burdin oxidozkoak izaten dira partikulak; estekatzailea, berriz, molekula organikoz egindako geruza bat izaten da. Sistema horri esker, tumore-zeluletara itsats daitezke nanopartikulak, zelula osasuntsuei eragin gabe".

Hainbat metodo daude tenperatura igoarazteko, eta horien arabera sailkatzen dira hipertermia-tratamenduak. Irrati-maiztasunezko hipertermian, adibidez, uhin elektromagnetikoek induzitutako korronte elektrikoak erabiltzen dira tumoreak berotzeko, eta antenak beroa tumoreetan kontzentratzeko. Kirurgia bidez kokatzen dira antena horiek tumoreen ondoan. Ultrasoinu-hipertermian, berriz, maiztasun handiko bibrazioen bidez eragiten da berokuntza; laser bidezkoan, bestalde, infragorrizko laser baten bidez kitzikatzen dira tumoreen ondoan jartzen diren zilarrezko edo urrezko nanopartikulak, minbizidun zelulak berotzeko.

Hipertermia, aspaldiko teknika, aplikazio berriak

Hona Garaioren ikerketaren emaitza nagusia, ikerlariak berak azaldua: "Nanopartikulen xurgapen-tasa espezifikoa neurtzeko gailu bat eraiki dugu; gero, hainbat eredu egin ditugu, xurgapen-tasa espezifikoa kalkulatzeko eta nanopartikulen forma, materiala eta estekatzaileak nola aldatzen diren jakiteko". Laborategiko probei dagokienez, "nekrosi bat induzitu dugu hiru arratoitan, gibelean, organo horretako zelula osasuntsuei batere kalterik eragin gabe", azaldu du ikertzaileak.

Duela mila urte ere bazekiten sendagileek tumoreak murriztu egiten zirela beroaren eraginez. Duela 200 bat urte, berriz, gaixoei sukarra induzitzen zitzaien, beroak tumoreei ekin ziezaien. Hori da, labur adierazita, hipertermia", dio Garaiok. "Baina berokuntza ez da nonahi eta nolanahi aplikatu behar: 41 eta 46 °C arteko tenperatura aplikatu behar da, eta tumoreetara bakarrik. Izan ere, tenperatura-tarte horretan eraginkorragoa da hipertermia magnetikoa", zehaztu du tesiaren egileak.

Informazio osagarria

Fisikan lizentziatua da Eneko Garaio Urabaien (Iruñea, 1985), eta ikertzaile kontratatua UPV/EHUn. Unibertsitate horretako Elektrizitatea eta Elektronika Sailean egin du, gehienbat, Development of Experimental Techniques for Magnetic Hyperthermia Therapy tesirako ikerketa-lana. UPV/EHUko Fernando Plazaola (UPV/EHUko Ikerketako errektoreordea) eta Jose Angel García, Zientzia eta Teknologia Fakultateko katedradunak, doktore-tesiaren zuzendari izan ditu.

Bibliografia-erreferentziak

E Garaio, J M Collantes, F Plazaola, J A Garcia, I Castellanos-Rubio. ‘A multifrequency eletromagnetic applicator with an integrated AC magnetometer for magnetic hyperthermia experiments', Measurement Science and Technology, 2014. Argitalpen horretako Outstanding Paper Award saria jaso berria du artikulu horrek.
H. Khurshid, J. Alonso, V. Sankar, Z. Nemati, M.H. Phan, H. Srikanth, E. Garayo, J.A. Garcia, ‘FeCo nanowires with enhanced heating powers and controllable dimensions for magnetic hyperthermi', Journal of Applied Physics, 2015.
E. Garaio, O. Sandre, J. M. Collantes, J. A. Garcia, S. Mornet, and F. Plazaola, ‘Specific absorption rate dependence on temperature in magnetic field hyperthermia measured by dynamic hysteresis losses (AC Magnetometry),' Nanotechnology, vol. 26, p. 015704, 2015.

Argazkiak: Elhuyar