Irakasgai honen edukiak muga finkoak ditu izendatuak euskal literaturaren bilakaera historikoaren azalpenari dagokionez: XX. Mendeko Euskal poesiari eta antzerkiari buruz soilik diharduenez, genero horien ezaugarri eta berezitasunetan sakontzea da lehen helburua.

Euskal olerkigintzak eta antzerkigintzak XX mendean zehar izandako literatur mugimenduak eta idazle/idazlan aipagarrienak ezalduko dira, bere testuinguru soziokulturalean azalduz. Bestalde, Europako mendebaldeko literaturen ingurumarian hartzen duen lekua eta dituen berezitasunak azpimarratuko dira, bilakaera hori erakutsi ahala.

1. Introducción sistémica a la literatura vasca del siglo XX. Modernidad y canon.

2. OLERKARIAK : Culminación Del Renacimiento Cultural Vasco (1930-1936) . Literatura y Nación. La poesía de Lizardi y Lauaxeta

3. Jon Mirande y la modernidad.

4. Poesía Social y los nuevos simbolismos (1964-1976): Gabriel Aresti.

5. Introducción de las vanguardias literarias (1976-1986). Bernardo Atxaga.

6. El teatro vasco del siglo XX: del costumbrismo a la vanguardia.

Introducción Sistémica a la literatura vasca del siglo XX. Modernidad y Canon. Evolución del sistema literario vasco durante el siglo XX. Tradición vs Modernidad. El Canon literario. Panorama general de tendencias y autores.

Olerkariak : culminación del Renacimiento cultural vasco (1930-1936) . Literatura y Nación. La poesía de Lizardi y Lauaxeta Euskal Pizkundea / Renacimiento Vasco (1879-1929) . Olerkariak : culminación del Renacimiento vasco (1930-1936). Desolación y posguerra (1937-1963). Representaciones del exilio en la poesía vasca.

Jon Mirande y la modernidad. Esteticismo y provocación. Los maestros simbolistas. Nietzsche y Spengler. Mirande: poesía desde el margen.

Poesía Social y los nuevos simbolismos (1964-1976): Gabriel Aresti. Gabriel Aresti: simbolismo y poesía social. Los nuevos espacios en la poesía vasca: representaciones de la ciudad. La poesía de Gandiaga y J.M.Lekuona: simbolismos renovados. Voz de mujer: la poesía de Amaia Lasa y Arantxa Urretabizkaia.

Introducción de las vanguardias literarias (1976-1986): Bernardo Atxaga. Las revistas literarias, y la banda Pott. Etiopia, de Bernardo Atxaga, o el nuevo canon de la poesía moderna. Del culturalismo al compromiso en la poesía de Joseba Sarrionandia. Surrealismo y militancia en la poesía de Koldo Izagirre.

El teatro vasco del siglo XX. Del costumbrismo a la vanguardia. 1. Toribio Alzaga y Euskal Iztundea (1915-1936) . 2. Teatro vasco y mujer. 3. El teatro durante la guerra civil y el exilio. 4. Segunda etapa de Euskal Iztundea (1953-1981) 5. Pierre Larzabal y Antonio Labaien. 6. Gabriel Aresti y Bernardo Atxaga.

Ikastaroan zehar garatuko diren sekuentzietan euskal olerkigintzaren eta antzerkiaren urrats nagusien aurkezpena egingo da klasean hainbat baliabideren bidez: Literaturaren historietako atalak irakurriz, garaiko azalpen testuak irakurriz, idazleen, argitalpenen eta gertakarien irudiak ikusiz, edota testu liriko eta dramatiko grabatuen entzuketak eginez. Gisa berean baliatuko dira Euskal literaturari eskainiriko web orrien edukiak (Ikus baliabide telematikoen zerrenda Bibliografia orokorrean).

Azalpen saioen oinarritzat erabiliko da Euskal Unibertsitateetako Euskal literatura irakasleek prestaturiko Euskal literaturaren historia zabala: www.basqueliterature.com. Helbide elektroniko horretan aurki liteke, XX mendeko olerkigintzaren nahiz antzerkigintzaren XX. Mendeko bilakaeraren azalpena.

Testu horiek iruzkinaren bidez ikasleei testuen azterketaren urrats errepikatuen bidez, trebakuntza hartzen da helburutzat, eta bide batez, beste helburu pedagogikoak ere barne hartzen dira: edukiak testuekin harremanetan jartzea, azterketa prozeduretarako beharrezko diren ezagutza teorikoak berritzea (metrikaz, figura erretorikoez, …) Testuaren helburuaren eta baliabideen arteko egokitasunaren balorazioa eta iruzkinak ondoriotzat ematen duen ildo interpretatiboan sakonduko da.

• Sistema de Evaluación Final
• Herramientas y porcentajes de calificación:
  • Prueba escrita a desarrollar (%): 50
  • Realización de prácticas (ejercicios, casos o problemas) (%): 10
  • Trabajos individuales (%): 10
  • Trabajos en equipo (resolución de problemas, diseño de proyectos) (%): 20
  • Exposición de trabajos, lecturas… (%): 10

EBALUAZIO-MODUAK





Ikasleak gehien komeni zaion ebaluazio-modua aukeratu ahal izango du:



1. EBALUAZIO JARRAITUA:

Ebaluazio jarraitua egin nahi duten ikasleek, irakasleari jakinarazi beharko diote lehen astean.



Kalifikazio moduak:

(gutxienez 14 saioetan klaseetan egon direnak)

a) Bakarkako jarduerak: ariketak eta aurkezpenak [5 puntu]

b) Azterketa [5 puntu]



Oharra: edozein modutan ere, indarrean dagoen arautegiari jarraiki, ikasle guztiek izango dute irakasgaiaren nota osoa amaierakoa azterketa-proban jokatzeko aukera.



2. AZTERKETA-PROBA: [0-10 puntu]

Eskoletara jarraikortasunez etortzerik ez duten ikasleek azken azterketa batean frogatu ahal izango dituzte edukien ezagutza eta gaitasun kritikoen garapena. Horretarako, urtean zehar landu diren testuen iruzkina egitea eska dakieke (Moodleko jardueratan agertzen dira). Gisa berean, azterketara aurkezteko lan luzea idatzia ekartzea baloratuko da, inprimatua, ikasturtean landuko diren egileen liburuetako bati buruz. Ekarriz gero, azken notaren ehuneko 25 izango da.

1. Lizardi, Xabier, Olerkiak, Euskal Editoreen Elkartea, Klasikoak, 1994. 2. Mirande, Jon, Ilhun-argiak/claroscuros, EHU, 1992 3. Aresti, Gabriel, Harri eta Herri, Susa, 1986. 4. Lasa, A., XX. Mendeko poesia kaierak, Susa, 2001; Urretabizkaia, A., XX. Mendeko poesia kaierak, Susa, 2001. 5. Atxaga, Bernardo, Etiopia, Erein, 1978 OTAEGI, Lourdes (2008) ¿Poesia vasca del siglo XX¿, www.basqueliterature.com

Bibliografía básica

ALDEKOA, Iñaki (2004) Historia de la literatura vasca, Erein, Donostia.

AZKORBEBEITIA, A. (1999), "Hamaika hitz Bernardo Atxagaren unibertso metaforikoaz, eta bat gehiago" in AA.VV. Atxaga Baionan, Donostia, Hiriak-Egan, 119-151.

KORTAZAR, Jon (1992) Literatura vasca del siglo XX, Prames, Zaragoza.

OTAEgi, Lourdes (2008) ¿Poesia vasca del siglo XX¿, www.basqueliterature.com

URKIZU, Patri et al. (2002), "Teatro vasco", Teatro y cine vasco. Ostoa, Donostia, pp.1-100.

Bibliografía de profundización

ALDEKOA, Iñaki (1993) Antología de la poesía vasca, Visor, Madrid. ALDEKOA, Iñaki (2004) Historia de la literatura vasca, Erein, Donostia. ALDEKOA, Iñaki (1993) "La poesía de Jon Mirande" in Ilhun-Argiak, EHU, 8-17. ARKOTXA, Aurelia. (1993) Imaginaire et poésie dans Maldan Behera de Gabriel Aresti, ASJU, Donostia. ATXAGA, B., (1974), "Euskal Theatro Berria(ren bila)", Anaitasuna, I-31, II-15. ATXAGA, Bernardo (1986) "Poética", in "El estado de las poesías". Cuadernos del Norte, 2, Oviedo, 148-150. AZKORBEBEITIA, A. (1997), "Bernardo Atxagaren testuetara hurbilpen bat Harrera Teoriaren eskutik", ASJU, XXIX-2, 1995, 455-498. AZKORBEBEITIA, A. (1999), "Hamaika hitz Bernardo Atxagaren unibertso metaforikoaz, eta bat gehiago" in AA.VV. Atxaga Baionan, Donostia, Hiriak-Egan, 119-151. AZKORBEBEITIA, Aizpea (1996) "Bernardo Atxaga eta Joseba Sarrionandiaren metaforetan barrena bidaiatuz", Uztaro 17, 109-149. AZURMENDI, Jose, Mirande eta kristautasuna, CAP, Donostia, 1978. BIDART, P. et al., (1987), Eskual Antzertia. Le théâtre basque. Université de Pau et des Pays de l'Adour. Bayonne. ETXEBERRIA, Igone (2000) "Escritoras vascas en el primer tercio del siglo XX" in Breve historia feminista de la literatura española, Anthropos, Barcelona, 385-398. GABILONDO, Joseba (1993) "Kanonaren sorrera egungo euskal literaturan. Etiopiaz", Egan XLV, 33-65. GANDIAGA, Bitoriano (1991) "Nire obraz", Hegats, IV, 207-218. GIL BERA, Eduardo (1993) "Claroscuros" eta "Euskal Hitzaurrea" in Ilhun-Argiak, EHU, 19-25. GIL FOMBELLIDA, M. K., (2004), El teatro en Gipuzkoa (1970-1986). Apuntes para una historia de las artes escénicas en Euskal Herria. Mitxelena, Donostia. ITURBIDE, Amaia (2000) B. Gandiaga, J. A. Artze eta X. Leteren poemagintza. Poesía tradizionalaren bidetik, Erein, Donostia. JUARISTI, Jon (1987): Literatura vasca. Taurus. Madrid. KORTAZAR, Jon (1992) Literatura vasca del siglo XX, Prames, Zaragoza. KORTAZAR, Jon (1997) Luma eta lurra, Bilbo, Labayru.

Revistas

ASJU; Lapurdum; Riev; Egan; Euskera; Fontes; Oihenart; Uztaro; Senez¿ Igela, Ustela, POTT, Susa, Oh Euzkadi!. (cf. http://andima.armiarma.com/)

Direcciones web

-Euskal literatura ataria: www.basqueliterature.com; literaturaren zubitegia: http://zubitegia.armiarma.com/; kritiken hemeroteka: http://www.armiarma.com/kritikak.htm -Euskal poesia: www.basquepoetry.net; Euskal literatura hiztegia: http://www.ehu.es/ehg/literatura/ -EIZIE: www.eizie.org; Bertso eta olerkien hemeroteka: http://urkiza.armiarma.com/; literatur aldizkarien gordailua: http://andima.armiarma.com/