Euskal gramatikaren hastapenak ikusten dira ikasgai honetan. Bereziki, gramatika deskribapenean giltzarri diren terminologia eta gramatika-kategorien ezaugarriak lantzen dira bertan. Ikasgai honek euskal gramatikarako (euskaren morfologia, euskararen sintaxia) eta euskal gramatikarekin modu batean edo bestean zerikusia duten ikasgaietarako (euskal testuak, euskararen historia, euskal dialektologia) oinarri bat eskaintzen du. Horregatik, bigarren mailako ikasgai biren aurre-baldintza da ikasgai hau: Euskal Gramatika II eta Euskal Morfologia, hain zuzen ere.

HH1. Euskararen deskribapenean behar den oinarrizko terminologia erabiltzea.



HH2. Euskararen gramatika-kategoriak eta berauen ezaugarriak, morfologikoak batez ere, argi identifikatzea eta zehaztea.



HH3.Euskarazko oinarrizko testu eta korpusak aztertzea gramatika-kategoriak argi bereiziz eta berauetako bakoitzaren ezaugarriak eta erabilera deskribatuz.



M04-CM01: Euskararen gramatika-sistema ezagutzea eta deskribatzea (G001, G002, G004).



M04-CM03: Euskara modu aurreratuan ezagutzea, eta hura aplikatzen jakitea jarduera akademikoan [eta profesionalean] (G001, G004, G007).

1. Oinarrizko zenbait kontzeptu: gramatika ulertzeko modua eta gramatika kategoriak

2. Lexiko sorkuntzarako baliabideak: hitz elkarketa eta eratorpena

3. Izen sintagmaren azterketa: izenak, determinatzaileak eta izenordainak

4. Adjektiboaren azterketa

5. Deklinabidea eta postposiziobidea: kasu gramatikalak, postposizioak eta postposizio tradizionalak

6. Aditzaren azterketa: sailkapenak, adizki jokatugabeen eta jokatuen azterketa (aspektua, denbora, komunztadura, modua)

7. Adberbioen azterketa

8. Bestelako kategoriak: konplementatzaileak eta juntagailuak

Eskola magistrala (40 ordu) eta gelako praktikak (20 ordu).

Ordu ez-presentzialak: 60 (eskola magistralekin lotuta) + 30 (praktikekin lotuta).

Guztira: 150 ordu.





Irakaskuntza-ikaskuntza jarduerak:

J1. Irakurgaien inguruko azalpen gidatuak.

J2. Egia/gezurra tankerako galderen arrazoitzea.

J3. Hitzen kategoria gramatikalen arrazoitze formala.

J4. Hitz elkartu eta eratorrien azalpen formala.

J5. Perpaus ezgramatikalen azalpen formala.

J6. Deklinatutako hitzen azalpen formala.

J7. Adizki jokatuen azalpen formala.

J8. Testu aukeratuetan teoriaren aplikazio-ariketak egitea.

• Continuous Assessment System
• Final Assessment System
• Tools and qualification percentages:
  • Written test to be taken (%): 40
  • Bertaratzea eta parte-hartzea (%): 60

Ebaluazioaren banaketa honela izango da:



Testak azken emaitzaren %10;

Ariketa bik emaitzaren %30;

Idatzizko azterketak %60;



Testa lehen gaia amaitu ondoren egingo da; ariketa biak laugarren eta zazpigarren astean izango dira.

- Ezohiko deialdian, azterketa izango da ebaluazio-irizpide bakarra.

Behean aipatutako irakurgaiak; eskolako adibidetegi eta ariketak; Sarasolaren Euskal Hiztegia.

(1) Artiagoitia, X. (2006) “Gramatika kategoriak ”, in Sareko Euskal Gramatika (SEG): http://www.ehu.es/seg.
(2) Euskaltzaindia (1993) Euskal Gramatika Laburra: Perpaus Bakuna, Bilbo: Euskaltzaindia.
(3) Villasante, L. (1974) Palabras vascas compuestas y derivadas, Oñati: EFA.

Basic bibliography

Artiagoitia, X., 2008, Gramatika-kategoriak euskaraz: lehen hurbilketa bat, EHUko eskuizkribua.

Euskaltzaindia, 1985, Euskal Gramatika. Lehen Urratsak-I, Bilbo: Euskaltzaindia.

-----------, 1987a, Euskal Gramatika. Lehen Urratsak-I (Eranskina), Bilbo: Euskaltzaindia.

-----------, 1987b, Euskal Gramatika. Lehen Urratsak-II, Bilbo: Euskaltzaindia.

-----------, 1987c, Hitz elkarketa/ 1. LEF Batzordearen Lanak, Bilbo: Euskaltzaindia.

-----------, 1990, Euskal Gramatika. Lehen Urratask (III). Lokailuak, Bilbo: Euskaltzaindia.

-----------, 1991, Hitz elkarketa/ 3. LEF Batzordearen Lanak, Bilbo: Euskaltzaindia.

-----------, 1992, Hitz elkarketa/ 4. Hitz elkartuen osaera eta idazkera, Bilbo: Euskaltzaindia.

-----------, 1993, Euskal Gramatika Laburra: Perpaus Bakuna, Bilbo: Euskaltzaindia.

-----------, 1994, Euskal Gramatika. Lehen Urratask (IV). Juntagailuak, Bilbo: Euskaltzaindia.

-----------, 1999, Euskal Gramatika. Lehen Urratask (V). Mendeko perpausak-1, Bilbo: Euskaltzaindia

-----------, 2000, Hiztegi Batua, in Euskera 45.2.

Goenaga, P. , 1980, Gramatika Bideetan, Donostia: Erein. 2.argitalpena.

Zubiri, Ilari eta E. Zubiri, 1995, Euskal gramatika osoa, Bilbo: Didaktiker.

In-depth bibliography

Alberdi, J. (1989) “Ohar batzuk euskal deklinabidearen historiografiarako ”, ASJU 22.2, 411-434.
Aldai, G., 2009, “Is Basque morphologically ergative?: Western Basque vs. Eastern Basque”, Studies in Language 33 (4), 783-831.
-----------, 2010, “Adizki jokatuak ”, in P. Salaburu & P. Goenaga (ed.), Sareko Euskal Gramatika (SEG): http://www.ehu.es/seg
Artiagoitia, X., 1995, “Garri atzizkiaren izaera bikoitzaz: zergatik den maitagarria bezain mingarria”, ASJU 29.2, 355-405.
-----------, 2002, “-(t)ar atzizkidun hitzen jokabide sintaktikoaren inguruan”, FLV 92, 443-462.
Azkarate, M., 1990, Hitz Elkartuak Euskaraz, Donostia: Mundaiz.
Bosque, I. ,1989, Las Categorías Gramaticales, Madrid: Editorial Síntesis.
Eguzkitza, A., 1997, “Kasuak eta postposizioak: deklinabidea eta postposiziobidea”, Hizpide 40, 39-52.
Emonds, J., 1987, “Parts of speech in generative grammar”, Linguistic Analysis 17, 3-42.
Goenaga, P., 2001, “-EN eta KO atzizkiez atzera”, Euskaltzaindiaren nazioarteko XV. Biltzarra, Baionan irakurritako txostena.
Gràcia, Ll. eta abar, 2000, Configuración morfológica y estructura argumental: léxico y diccionario, Bilbo: EHU.
Hualde, J. I., eta J. Ortiz de Urbina (arg), 2003, A Grammar of Basque, Berlin: Mouton de Gruyter.
Lafitte, P., 1944, Grammaire Basque [berrargitalpena: 1979, Baiona: Elkar].
Manterola, J., 2006, “-A euskal artikulu definituaren gainean zenbait ohar”, ASJU 40.1-2, 651-676.
Rijk, R. de, 1972, “Partitive Assignment in Basque”, ASJU 6, 130-173.
-----------, 1995, ”Basque manner adverbs and their genesis”, ASJU 29.1, 53-82.
-----------, 1998, De Lingua Vasconum: Selected Writings, Bilbo: ASJUren gehigarriak-EHU.
Sarasola, I., 1979, “Nire/neure, zure/zeure literatur tradizioan”, Euskera 25.2, 431-446.
-----------, 2007, Euskal Hiztegia, Donostia: Elkarlanean

Journals

- Anuario del Seminario "Julio de Urquijo"
- Euskera
- Fontes Linguae Vasconum
- Lapurdum
- Uztaro

Web addresses

(1) Laka, I. (1996) A brief grammar of euskara http://www.ehu.es/grammar
(2) www.euskaltzaindia.net