1.1. ILDOA.- Giza biomonitorizazioa

Giza Biomonitorizazioak (HBM) substantzia kimikoekiko esposizioa neurtzen du, gernua, odola edo ilea bezalako matrize biologikoen bidez. Funtsezko tresna da osasun publikoan, aukera ematen baitu esposizio-iturriak, geografia- eta denbora-joerak, talde kalteberak eta ingurumen-politikak identifikatzeko. B-EHRG taldeak bi ikerketa-azpilerro ikertzen ditu 1.1 ildoari dagokionez, hau da, Euskal Autonomia Erkidegoko haurdun, haur, nerabe eta helduen esposizio kimikoari dagokionez.

- HBM haurdunaldian, haurtzaroan eta nerabezaroan (INMA azterlana)

HBMren ildoan, haurtzaroan eta haurdunaldian, INMA proiektuak (Haurtzaroa eta Ingurumena) jaio aurreko eta jaio osteko kutsatzaileen ondorioak aztertzen ditu haurren osasunean. Ikerketa honek 3900 parte-hartzaile izan ditu Espainiako sei kohortetan, eta hainbat faktore aztertu ditu, hala nola airearen kutsadura, ura, metalak eta tabakoa, neurogarapenean, arnasketa-osasunean, obesitatean eta gehiagotan izandako inpaktuak neurtuz. Aurkikuntza garrantzitsuen artean, arrain urdina kontsumitzeagatik jaioberrien metilmerkurio-maila kezkagarriak daude, eta horrek elikadura-politiken berrikuspenak bultzatu zituen.

- HBM Euskal Autonomia Erkidegoko biztanleria orokorrean (PARC eta ZUBIETA azterlana)

Euskal Autonomia Erkidegoko helduetan, taldeak Europako ekimenetan parte hartzen du, hala nola HBM4EU eta PARC ekimenetan. Ekimen horiek kontinenteko esposizio kimikoa ebaluatzen dute. Zubietako balorizazio energetikorako instalazioa ere ikertzen dute, aire-kutsatzaileak eta osasunean dituen ondorioak aztertuz, lan egin aurretik eta ondoren. Ikuspegi integral horrek EBren 2050erako zero kutsaduraren helburua babestea du helburu.

1.2 ILDOA.- Hiri-inguruneari lotutako ingurumen- eta gizarte-faktoreen zenbatespena

Ildo honek hiri-inguruneko ingurumen- eta gizarte-faktoreak eta horiek osasunean duten eragina aztertzen ditu. Europarren % 75 hirietan bizi denez, funtsezkoa da hiri-osasunaren baldintzatzaileak ezagutzea, hala nola kutsadura, zarata eta berdeguneetarako sarbidea. Informazio Geografikoko Sistemak (GIS) erabiliz, ingurumen-esposizioa neurtzen da, geokodifikazioaren eta galdetegien bidez, eta, horri esker, osasunaren gaineko inpaktuak azter daitezke hainbat ikuspegitatik.

Ildo horretan, 1.1 lerroan bezala, haurdun dauden emakumeen, seme-alaben eta herritar guztien hiri-ingurunearekiko ingurumen-esposizioa ebaluatzen dugu, hainbat proiektutan oinarrituta.

- Haurdun dauden emakumeak eta haurrak (INMA, UGARE eta eskolako patioak proiektua) hiri-ingurunearekiko ingurumen-esposizioaren estimazioa

Haurdun dauden emakumeen eta haurren kasuan, INMA eta UGARE proiektuek hiri-ingurunearen kalitatea ebaluatu dute, airearen eta uraren kutsatzaileak, eremu elektromagnetikoak, zarata eta bizitegi-berdetasuna neurtuz. INMAk, Gipuzkoan zentratuta, biztanleria-dentsitate txikia baina industria-jarduera handia ikusi du. UGAREk, Donostian eta Bartzelonan, ibilerraztasuna eta kutsadura ebaluatzen ditu osasun mentalarekin, jarduera fisikoarekin eta erditzearen konplikazioekin lotuta. Eskolako patioaren proiektua Bilbon zentratu da, eskola eremuek duten aire kutsadura maila, zarata eta honekiko haurrek duten pertzepzioa ebaluatuz.

- Biztanleria orokorraren (EAEOI) hiri-ingurunearekiko ingurumen-esposizioaren estimazioa

Biztanleria orokorrari dagokionez, Euskal Autonomia Erkidegoko Osasun Inkestak (EAEOI) osasunari eta gizarte-determinatzaileei buruzko datuak biltzen ditu 2017az geroztik, hiri-ezaugarriak barne, hala nola zarata, berdeguneak eta ibilerraztasuna. 14,000 pertsonako lagin batekin, azterketak osasun-joerak eta arrisku-faktoreak aztertzen ditu, 2023-2026rako planifikatutako hurrengo edizioarekin. Ikerketa horien helburua hiri- eta osasun-politiken plangintza hobetzea da.