María Dosil-Santamaría, Alejandro Villena Moya, Beatriz Benavente eta Lluís Ballester Brage
Pornoaren gehiegizko kontsumoak eragin kaltegarria dauka gazteen osasunean eta afekziozko ikaskuntzan
Euskal Herriko Unibertsitateko ikertzailea, Errioxako Nazioarteko Unibertsitateko ikertzailea eta Balear Uharteetako Unibertsitateko ikertzaileak, hurrenez hurren
- Cathedra
First publication date: 27/07/2022
Artikulu hau jatorriz The Conversation argitalpenean aurki daiteke.
Balear Uharteetako RANA Fundazioak duela zenbait urtetik egiaztatu du artatzen dituen pertsonek zailtasunak dituztela berdintasunean oinarritutako harreman osasungarriak finkatzeko, eta sumisio joerei eta gorputza gauza bihurtzeko joerei eusten dietela. Erakunde horrek haurren abusuaren prebentzioaren eta esku-hartze terapeutikoaren arloetan jarduten du, eta haurtzaroan eta nerabezaroan sexu-abusua pairatu duten pertsonekin zuzenean lan eginez.
Gure mundua gero eta hipersexualizatuagoa dago, non emakumearen gorputza gauza bihurtu baitugu eta salerosketarako erabiltzen baitugu, emakumeen nahiak eta autonomia baztertuta, baita askatasuna ere. Haien gorputzean arreta osoa jarrita, gizonek begiratzeko eta kontsumitzeko objektu huts bilakatu ditugu.
Badira urte batzuk ikertzaileok ohartarazi genuenetik beste alde batera begiratzearen arriskuaz. Bitartean, gure seme-alabak bilatu gabe pornografia eskura jartzen dien gailuen jabe bihurtu dira (gutxi gorabehera, 8 urtetik aurrera). Horregatik, heziketa afektiboaren eta sexualaren premia ezinbestekoa da; izan ere, adin txikikoak informazio desegokia eta okerrekoa jasotzen ari dira sexualitateari eta harreman sexual eta afekziokoei buruz.
Besteekiko harremanak pornografiaren bidez ikasitakoarekin sortzen dituzte, araurik eta zaintzarik gabeko harreman sexualetan eta baimenik gabeko iruditerian oinarrituta. Halaber, pornografian soilik gertatzen dira ekintzak benetan. Hau da, ikusten dituzten taldeko bortxaketetan, talde batek emakumezko aktorea bortxatu egiten du, errealitatearen performance bat da.
Konfinamenduan pornografiaren kontsumoa % 61 handitu zen
Azken datuen arabera, pandemiako konfinamendu garaietan pornografiaren kontsumoa handitu egin zen. Espainian, lehendabiziko konfinamenduan, kontsumoa % 61 gehitu zen, eta, itxialdien ondoren, normaldu egin zen.
Eztabaida zientifikoak mahai gainean jarraitu arren eta kontrako iritziak egon arren, ziurtatu da pornografia kontsumitzeak ondorio kaltegarri dituela ikuslearengan. Azpimarratzekoa da ikerketa berri bat, zeinak lotzen baitu pornografiaren erabilera eta gorputza gauza bihurtzeko joera. Horrek adierazten duenez, pornografiaren erabiltzaileek gorputza gaitzat ikusteko joera handiagoa dute.
Sexu harremanetan duen eraginari dagokionez, pornografiaren erabileraren eta sexu asetasunaren arteko lotura nabarmendu dezakegu, pornografia maizago kontsumitzen duten pertsonek beren sexu harremanetan asetasun maila baxuagoa baitute. Gertatzen da baita ere, pornografiaren erabilera lehenesten dutela egiazko sexu harremanen aurretik.
Badaude beste ikerketa neurobiologiko batzuk duela zenbait urtetik ohartarazi dutenak pornografiaren ohiko erabilerak eragina izan dezakeela adikzioekin lotutako zenbait ataletan, hala nola sari-sistema, kortex frontala eta atzeko zinguluaren ingurua. Halaber, nabarmendu dituzte funtzio neuropsikologikoetako aldaketak, lan-memoriarena, arretarena eta inhibizioaren kontrolenak kasu.
Zer gertatzen da astean hiru orduan baino gehiagoan kontsumituz gero?
Beste ikerketa batzuetan adierazi denez, pornografia astean hiru orduz baino gehiagoz kontsumitzeak eraginak ditu hautemate-distortsioan, hots, aldez aurretik ikusten den hori ulertu eta kritikoki aztertzeko heldutasunik gabeko jarreren deformazio eta formazioan.
Garaiak aldatu egin dira. Teknologia berriek eta sare sozialek azkar-azkar inbaditu dute gure gizartea, eta sexualitateari erreparatzen badiogu, maiz deskonexio bat dago gazteek ulertzen duten moduen eta gai sexualetan parte hartzeko moduen (jarrerak, esperientziak) artean eta heldu, guraso, irakasle eta beste zenbaiten ustez gazteek sexualitatea ulertu eta gai sexualetan parte hartzeko moduen artean.
Genero-rolak ikasten dira hezkuntzaren, kulturaren eta, ikerketa honi jarraikiz, generoaren sozializazioaren bidez. Prozesu horretan norbanakoek dagokien generoaren jarrerak eta balioak barneratzen ditu: ikasten dute mutila edo neska izaten, eta bizitzeko norberaren modura gehitzen dute.
Desparekotasuna nola sustatzen den
Horrek desparekotasuna eta indarkeria sustatzen ditu. Horregatik esan daiteke generoaren sozializazioak maskulinotasun hegemonikoa betikotzen duela eta generoen sozializaziotik abiatu behar dugula heziketa. Izan ere,generoak ez dira naturalak eta modu naturalean eta osasungarrian ikas daitezke, batak bestea menderatu gabe.
Boterearekin lotutako hierarkiek desparekotasunak sustatzen dituzte. Beraz, horiek errepikatzen ez jarraitzeko, adingabeekin lan egiten duten pertsona eta eragile profesional guztiek deseraiki eta desikasi egin beharko lukete. Hala, nork bere buruan identifikatu beharko lituzke sustraituta dituen estereotipoak eta genero-rolak, eta ikuspuntu feminista eta intersekzional bat erabili beharko luke pertsona guztien ongizatea bermatzeko, generoa, etnia eta kultura aintzat hartu gabe.
Haatik, bizi dugun sistema heteropatriarkal hegemonikoan zaila da ohartzea pertsona batzuen begietara sotil eta ikusezinak diren adierazpen jakin batzuekin. Indarkeria mota hori lengoaia sexistaren bidez identifika daiteke publizitatean, gizarte-sareetan, memeetan... Beste indarkeria mota batzuk esplizituak dira eta ematen dira pornografian, sexu-indarkerian edo bortxaketetan.
Arrazoi hori dela medio, ezinbestekoa da adin txikiko pertsonak ikaskuntza sexu-afektiboan laguntzea eta motibazio-faktoreetan arreta ipintzea, beren motibazioak entzutea lagungarri izan daitekeelako ikaskuntza sexu-afektiborako programak eraginkorrak planteatzeko.