Libros de texto by PhotoLanda on Flickr CC-nc-sa
Testu-liburuen negozio itzela izugarrizko oztopoa da hezkuntzaren eraldaketarako. Aspaldi salatzen den gaia da baina testu-liburuek atzera egin ezik aurrera doaz, orain gainera, liburuen garestitasuna dela eta, gobernuek politika bereziak garatu dituzte (komunitate autonomoaren araberakoak) liburu horiek familien gastuetan baxuagoak izateko (testu-liburuetarako txekeak, diru-laguntza zuzenak edo zeharkakoak, ikastetxeei eskaintzen zaizkien dirulaguntzak…). Diru-laguntza hauek prezioa handitu baino ez dute lortu, eta uneotan ez da arraroa 30 euro baino gehiago kobratzea, gehi “ariketa-koadernoa” (heredatu ezin den hori), eta orokorrean Lehen Hezkuntzako irakasgai bakoitzeko 60-80 euro inguru ordaintzen zaie argitaletxeei (horregatik da horren zaila irakasgaiak ezabatzea eta jakintza-eremuak modu integratuan ematea…).
Liburuak argitaratzen ditugunok badakigu hor izugarrizko merkataritza-tartea dagoela, ekoizpen masiboa dela kontuan harturik zaila delako liburu bakoitzaren inprimatze prezioa 3 euro baino gehiagokoa izatea (koloretan izanda ere), eta autoreek ere (egoera ez prekarioan daudela pentsatuta ere) ondo konpentsa lezakete euren lana liburu bakoitzak 10 edo 12 euroko kostua izango balu. Gogoan izan liburu hauek merkatu “gatibu” bat dutela, izan ere, erosleek (familiek) ez dute zeresanik liburu hauen hautaketan, erabileran eta beharraren inguruko eztabaidan.
Horrek, aspaldi ezaguna den “opari-sistema” eragin du, soborno itxura handia duena. Irakasleek edo ikastetxeak liburu zehatz bat hautatzen badu, argitaletxeak hainbat opari egiten dizkio: “kongresuetara” joateko bidai poltsak, ordenagailuak eta proiektoreak eta abar. Hau gauza jakina bada ere, zaila da frogatzen.
Baina dokumentu bat argitaratu da trapitxeo hauek frogatzen dituztenak. Nik albistea El Mundo egunkarian irakurri nuen:
https://www.elmundo.es/economia/2019/06/13/5d012de9fc6c837f4c8b4653.html
Los correos del cártel de libros de texto contra ‘la guerra de pizarras’: “Sólo 50 euros de gasto por profesor”
Albisteak zehazten duen eran, argitaletxeek euren kanpainetan askotariko opariak eskaintzen dituzte, Merkatu eta Lehiaren Nazio Batzordearen arabera (CNMC), sektoreko kartela hiru urtez ikertzen aritu ostean. 2011ko krisian, gerra moduko bat piztu zen, nork opari hobea eskaini, salmenta bereganatzeko, eta horren aurrean, hitzarmen bat egin zuten argitaletxeek oparietan horrenbeste ez gastatzeko. Xehetasunak albistean ikusiko dituzue, baina funtsean, guda horretan, ikusten da prezioak adosten dituztela, baita sariak ere. Tranpatiak eta iruzurtiak dira; zertan dabil hezkuntza-komunitatea horren aurrean? Zenbat irakasle eta zuzendaritza-talde dago inplikaturik soborno-eskupeko hauetan???
Zer dira argitaletxeak? Noren jabetza dira? Zein erakunde daude atzean? Ba multinazionalak eta talde erlijiosoak! 2013an hauxe idatzi nuen blog honetan bertan argitaletxeen jabeen inguruan: Testuliburuak, ikaskuntza eta negozioa. Jo estekan eta ikusiko duzu!
Jangelan ere, iruzurra
Testu-liburuetakoa gutxi balitz bezala, ikastetxeetan beste iruzur handi bat ari gara elikatzen, beste “kartel” bat: jangeletako negozioa. Ikastetxeetako janaria nahiko eskasa da kalitate aldetik eta gainera, izugarrizko gain-prezioa ordaintzen da. Hemen ere, pittin bat sakonduz gero, ondo jakin daiteke zein diren jabeak. Ez da normala landa-inguru bateko ikastetxeko jangelan Almeriako plastikoazpiko letxua jatea, edo itsas-inguruko ikastetxe batean panga izoztu nazkagarri hori eskaintzea. Soilik uler daiteke negozio hutsen logiketan pentsatzen jarrita. Penagarria, benetan.
