Efektuak eta arauak

Efektuak eta arauak

HELBURUAK

Zaratak pertsonengan dituen efektuak ezagutzea.
Zaratari buruzko legeak eta arauak ezagutzea

ZARATAREN EFEKTU FISIOLOGIKOAK

Hitzaurrea

Zientzialariek, adituek eta makina bat erakunde ofizialek, adibidez, OME-Osasunerako Mundu Erakundeak, EKE-Europako Komunitate Ekonomikoak, IZKG-Ikerketa Zientifikoen Kontseilu Gorenak eta abarrrek, aho batez, zarata osasunerako kaltegarria dela adierazi dute. Askotariko kalteak izan daitezke: arazo fisiologiko hutsak, entzumen-galera progresiboa, eta arazo psikologikoak, zaratak haserrea eta nekea sortzen duenez eguneko bisitzari disfuntzioak eragiten dizkio, zein lan-etekinean zein gainerakoekiko harremanetan.

Zarataren osasunerako arriskuen errekonozimendua berria da eta bere efektuak gero eta osasun-arazo garrantzitsuagoak dira. Europako herritarren erdiak baino gehiago ingurune zaratatsuetan bizi dira; herritarren herenei pairatzen duten gaueko zarata-mailak loa asaldatzen die; 1990. urtean, AEB-Ameriketako Estatu Batuetan 30 millio lagun inguruk egunero 85 dB baino maila handiagoko zarata profesionala jaso zuten; bitartean, Alemanian eta beste herrialde garatuetan %12-15-eko langile kopuruak jaso zuten zarata-maila hori.

Eguneroko bizitzan edo lanpostu batean, zaratapeko esposiozioa luzeegia bada arazo medikuak eragingo dizkie pertsonei, hala nola hipertentsioa edo bihotz-gaixotasunak. Zaratak irakurmenari, arretari, arazoen ebazpenei eta oroimenari aurka erasaten die. Lan-jardueraren akatsek istripuak eragin ditzakete. 80 dB-eko baino maila altuagoko zaratak portaera erasokorra ugari dezake. Horrez gain, nolabait elkarteko zarataren eta buruko gaixotasun batzuen arteko erlazioren bat dago, lasaigarri eta loarazle-eskariari, sintoma psikiatriko-eraginari eta ospitale psikiatrikoetako sarrerei dagokiena. Zaratak beste arazo ugari ekar dezake, baina gizarteko ondorio nagusia entzumen-narriadura da; honek baldintza normaletako elkarrizketak ulertzeko ezintasuna dakar, gizarteko desabantail latzaren kontsiderazioa merezi du.

Orokorrean, ondokoak dira zarataren efektu negatiboak:

Zefalea.
Ahozko berriematerako zailtasuna .
Entzumenaren urripena.
Loaren eta atsedenaren nahasmendua.
Estresa.
Nekadura, neurosia, depresioa.
Zaratak sortzen dituen kalteak edo sentsazio entzungogorrak, esaterako burrunbadak eta "tinnitus" edo akufenoak, era jarraituz edo etenkako eraz.
Etekinak jasaten dituen efektuak.
Zirkulazio-sistemaren alterazioa.
Digestio-sistemaren alterazioa.
Hormona-jariapenen (tiroidea eta giltzurrun gaineko guruinak) gehikuntza.
Neurozentzu-sistemaren nahasteak .
Sexu-disfuntzioa.
Beste efektuak.

Zaratak osagai subjektibo handia berekin dakar inplizituki. Zarata-hartzailearen eta zarata gertatzen den unearen arabera, soinu berbera elementu gogaikarria ala ez-goikarria da. Eragina eduki dezaketen faktore batzuk zarataren ordu-tartea, lagunaren aktibitatea tarte horretan, esposizio-denbora, esposizioen arteko tartea, aurrekari soziokulturalak, lagunak duen laguna zarata batetara jarri den, etentako zarata edo zarata jarraitua den, soinuaren intentsitatea eta maitasuna, soinu-hartzialearen adina eta abar.

Zarata profesionala

Bere lanpostuan langile ugarik era askotako zarata-iturriak jasaten ditu: errotoreak, engranajeak, fluxu likido zurrunbilotsuak, inprimatze-prozesuak, makina elektrikoak, barne-errekuntzako motorrak, ekipo pneumatikoak, zulatzeko makinak, prentsak, eztandak, ponpak eta konpresoreak. Gainera, elementu hauek sottzen dituzten soinuak zoruetan, hormetan, sabaietan eta ekipoetan bertan islatzen dira, arriskua handiagotuz.

Adibide gisa, datu puntual batzuk eman daitezke: industri askotan tresna elektrikoen balbulak garbitu eta lehortzeko erabilitzen den aire-zorrotada 105 dB-ko mailara heldu daiteke. Hamaika aldiz, makinetan zarata txikiagotzeko neurriak hartzen dira, baina noizbehinka produkzioaren igoerak makina isilekin ere zarata-maila altuagoak sortzen ditu. Beste batzuetan, makinen hobekuntzak beren zarata-igorpenak ditu berekin. Adibidez, makinetako errotazio-higiduraren abiaduraren bikoizketak 7 dB inguruko zarata-igorpena handitzen du.

Egunero 8 ordutan 85-90 dB-ko zarata-esposizioa arriskutsua da. Hasieran, zarata-maila hauetatik urrun ordu batzuk geroago belarria berreskura daiteke, baina denboraz (6-12 hilabete), berreskuratzea ez da osoa izango eta kalte iraunkorra da. Bestalde, pertsona hauen kasuan iragaitzazko burrumben agerpenaos sintoma arrunta da. Burrumba hau zarata-esposizio gehiegizkoa dela adierazten du.

Europar Batasunaren zuzentarau batek makinen diseinu eta eraikuntzaren hobekuntza eskatzen du, beren zarata-emisioak gutxiagotzeko asmorik. Ekipoen espezifikazioek beren zarata-emisioaren maila adierazi behar dute, erosleak izan litezkenek arrisku txikiagoko ekipoa hautatzeaz gain lanpostutako zarata-inpaktua eta zarata-kontrolaren planifikazioa errazago egin dezaten.

Zarata-mailak gutxiagotzko ekipoa dagoen gunean xurgatzaileak, isilgailuak eta/edo deflektoreak ipini daitezke eta langilearen aldetik babes-ekipo pertsonalak (tapoiak, belarri-babesak) erabil daiteke. Metodo teknikoak urriak diren egoeretan, zarata-esposizioa gutxiagotzeko langilea zarata-iturritik urrun egon behar da eta inguru zaratatsuan ematen duen denbora murriztu behar da.

Erkidegoko zarata

Zarataren efektuak pertsonengan ez dira egoera profesional batzuei dagozkienak soilik baizik eta beste aktibitate batzuekin ere agertzen dira, adibidez aire zabaleko kontzertuak, diskotekak, eta abar. Ez-industrialeko zarata hau erkidegoko zarata deitzen da, ingurune-zarata, bizitegi-zarata edo etxeko zarata.

Eraikinen barnealdean zarata-iturri nagusiak aireztapen-sistemak, bulego-makinak, etxeko tresna eta auzotarra. Beste zarata-iturri tipiko batzuk ondokoak dira: zirkulazioa, garraio-sistemak (errepideak, aireportuak eta trenbideak), dendak, musika, kirolak, jolas-guneak, aparkalekuak, eta abar.

Lagun gehienei, 70 dB-ko batezbesteko ingurune-zaratan etengabeko esposizioa ez zaie entzumen-hondamena sortzen. Noizean behin, gizaki heldu baten belarriak 140 dB-ko zarata ere jasan dezake; hala ere, umeentzat maila ez da inoiz 120 dB-ko baino altuagoa izan behar.

Erreferentziak

(OME) Osasunerako Mundu Erakundeak web orrialde batean zaratari buruzko esteketan aktibitate-deskripzioak, txostenak, berriak eta gertaerak plazaratzen ditu; gainera, orrialdeak OME-ko programa eta bulego batzuen kontaktuak adierazten ditu. Ondoko gida kontsulta daiteke: "Guidelines for Community Noise" edited by Birgitta Berglund, Thomas Lindvall, Dietrich H Schwela World Health Organization 1999.
"Noise and its effects: A review on qualitative aspects of sound. Parts I and II", C. Marquis-Fabre, E. Premat, D. Aubr�e and M. Vallet Acta Acustica united with Acustica Vol. 91 (2005) pp. 613-642.
Efectos del ruido sobre la salud, Dr. D. Ferran Tolosa Caban�, Discurso inaugural del Curso Acad�mico 2003 en la Real Academia de Medicina de las Islas Baleares.
Jornada sobre Criterios Ac�sticos en el dise�o de centros docentes, LABEIN, 2001.

ZARATARI BURUZKO LEGEAK ETA ARAUAK

Europako legeria

2002/49/CE Zuzentaraua, uztailaren 18koa: Con fecha 18 de Julio de 2002 se public� en el Diario Oficial de las Comunidades Europeas L 189 la Directiva 2002/49/CE del Parlamento europeo y del Consejo, de 25 de junio de 2002 sobre evaluaci�n y gesti�n del ruido ambiental, cuyo objeto es, entre otros, proporcionar una base para desarrollar y complementar el conjunto de medidas comunitarias existentes sobre el ruido emitido por las principales fuentes, en particular veh�culos e infraestructuras de ferrocarril y carretera, aeronaves, equipamiento industrial, y de uso al aire libre y m�quinas m�viles, y para desarrollar medidas adicionales, a corto medio y largo plazo.

Estatuko legeria

37/2003 Legea, azaroaren 17koa, zaratari buruzkoa: Con fecha 18 de Noviembre de 2003 se public� en el Bolet�n Oficial del Estado n�m 276 la Ley 37/2003, de 17 de noviembre, del Ruido, cuyo objeto es prevenir, vigilar y reducir la contaminaci�n ac�stica en el �mbito nacional. Se establecen en esta ley las atribuciones competenciales, la calidad ac�stica de las distintas �reas ac�sticas definida por los objetivos de calidad ac�stica, los �ndices ac�sticos, los mapas de ruido, etc. Adem�s trata de la prevenci�n y correcci�n de la contaminaci�n ac�stica y de la inspecci�n de su cumplimiento, con la definici�n de las infracciones y su r�gimen sancionador correspondiente.

Esta Ley define la contaminaci�n ac�stica como:

�La presencia en el ambiente de ruidos y vibraciones, cualquiera que sea el emisor ac�stico que los origine, que implique molestia, riesgo o da�o para las personas, para el desarrollo de sus actividades o para los bienes de cualquier naturaleza o que causen efectos negativos sobre el medio ambiente�

Por la aprobaci�n de esta Ley se obliga a municipios y aglomeraciones de m�s de 250.000 habitantes y a n�cleos ferroviarios cuyo tr�fico supere 60.000 trenes al a�o, a elaborar mapas de ruido de dichas zonas antes del 30 de junio de 2007. La Ley da m�s plazo para aglomeraciones inferiores a dicho n�mero de habitantes y n�cleos ferroviarios.

La Ley menciona el C�digo T�cnico de la Edificaci�n de condiciones ac�sticas, en fase de aprobaci�n, especificando que deber� incluir un sistema de verificaci�n ac�stica de las edificaciones. Las infracciones a esta Ley se penalizar�n con multas de hasta 300.000 �.

1513/2005 Errege Dekretua, abenduaren 16koa, zaratari buruzko 37/2003 Legea garatzen duena, ingurumenaren zarataren ebaluazioari eta kudeaketari dagokienez: El Real Decreto 1513/2005, de 16 de diciembre, desarrolla la Ley 37/2003, de 17 de noviembre, del Ruido, en lo referente a la evaluaci�n y gesti�n del ruido ambiental. Bolet�n Oficial del Estado n�m 301 de 17 de diciembre de 2005.

1367/2007 Errege Dekretua, urriaren 19koa, Zaratari buruzko azaroaren 17ko 37/2003 Legea garatzen duena, zonifikazio akustikoari, kalitatearen helburuei eta emisio akustikoei dagokienez: El Real Decreto 1367/2007, de 19 de octubre, por el que se desarrolla la Ley 37/2003, de 17 de noviembre, del Ruido, en lo referente a zonificaci�n ac�stica, objetivos de calidad y emisiones ac�sticas . Bolet�n Oficial del Estado n�m 254 de 23 de octubre de 2007.

Orden ITC/2581/2006, de 28 de julio, por la que se definen los patrones nacionales de las unidades derivadas, del sistema internacional de unidades, de capacidad el�ctrica, concentraci�n de ozono en aire, flujo luminoso, impedancia en alta frecuencia, par de torsi�n, potencia en alta frecuencia, resistencia el�ctrica, ruido electromagn�tico en alta frecuencia, tensi�n el�ctrica, actividad (de un radionucleido), kerma (rayos x y <03B3>), dosis absorbida, �ngulo plano, densidad de s�lidos, fuerza, presi�n, volumen, atenuaci�n en alta frecuencia, humedad e intervalo de medida de alta tensi�n el�ctrica (superior a 1000 V). Bolet�n Oficial del Estado (2006/08/05)

Real Decreto 314/2006, de 17 de marzo, sobre C�digo T�cnico de la Edificaci�n, CTE.
Bolet�n Oficial del Estado (2006/03/28). Se excluye el documento b�sico DB-HR sobre protecci�n frente al ruido.

Real Decreto 266/2006, de 10 de marzo, sobre la protecci�n de la salud y la seguridad de los trabajadores contra los riesgos relacionados con la exposici�n al ruido.
Bolet�n Oficial del Estado (2006/03/11). Correcci�n de errores (2006/03/14; 2006/03/24 )

Real Decreto 1513/2005, de 16 de diciembre, por el que se desarrolla la Ley 37/2003, de 17 de noviembre, del Ruido, en lo referente a la evaluaci�n y gesti�n del ruido ambiental.
Bolet�n Oficial del Estado (2005/12/17)

Real Decreto 1311/2005, de 4 de noviembre, sobre la protecci�n de la salud y la seguridad de los trabajadores frente a los riesgos derivados o que puedan derivarse de la exposici�n a vibraciones mec�nicas.
Diario Oficial del Estado (2005/11/05).

Normativa sobre Ac�stica y vibraciones: Comit� T�cnico de Normalizaci�n AEN-CTN 074, de la Asociaci�n Espa�ola de Normalizaci�n y Certificaci�n (AENOR).